حائر حسینی کجاست؟

حائر و حایر، اصطلاحا به حرم سید الشهدا «ع‏لیه السلام» گفته می‏شود و این هم ریشه لغوی ‏دارد، هم تاریخی.

در لغت، «حائر» جای مطمئنی است که آب در آن نگهداری و جمع‏ می‏شود: «الموضع المطمئن الذی یحار فیه الماء»[۱] به معنای سرگردان هم آمده است، از ریشه حیران.

در قدیم به کربلا «حیر» نیز گفته می‏شده است.همچنین به معنای منطقه بلند و گسترده که از قدیم، محل سکونت اقوامی از عرب بوده است.

در اصطلاح فقهی و عبادی، به محدوده حرم حسینی و اطراف آن که شامل قبر مطهر، صحن، رواقها و موزه و… است، چه قسمتهای قدیم و چه جدید، حائر اطلاق می‏شود.

مرحوم صاحب جواهر نیز در تفسیر حائر، همین معنا را انتخاب کرده است، هر چند احتیاط آن است که صحن مطهر را جزء حائر ندانند و به حرم مطهر و رواق ها و مسجد بالاسر قناعت کنند، به خصوص این که در گذشته حرم تا این حدّ  توسعه نداشته است. [۲]

اقامت در حائر و عبادت در آن فضیلت دارد و نیز از جمله مواردی که مسافر، مخیر است‏ نمازش را قصر یا تمام بخواند و میان علما محل بحث است، حائر ابا عبدالله‏«ع‏لیه السلام»کجاست.[۳]

برخی هم حد حایر را همان محدوده حرم دانسته‏اند، نه بیشتر.

حایر حسینی بسیار مقدس ‏است و دعا در آنجا مستجاب است.

حتی برخی ائمه برای شفا به حایر حسینی متوسل ‏می‏شدند، از جمله امام هادی‏ «ع‏لیه السلام» که بیمار بود، کسی را به حایر امام حسین‏ «ع‏لیه السلام» فرستاد، تا آن حضرت را آنجا دعا کند.[۴]

به اهل کربلا و ساکنان حرم حسینی نیز «حائری‏» گفته‏ می‏شود.

تناسب تاریخی این نام برای حرم سید الشهدا آن است که وقتی در زمان متوکل‏ عباسی و به دستور او برای تخریب آثار قبر و متفرق ساختن شیعه از تجمع پیرامون آن‏ مرقد مطهر و الهام بخش، که کانون خطری برای خلافت جور شده بود، به آن منطقه آب‏ بستند، آب به آن محل که می‏رسید از پیشروی باز می‏ماند و روی هم انباشته می‏شد و برمی‏گشت و مثل دیواری، آب گرد قبر می‏ایستاد و محوطه قبر همچنان خشک بود.[۵]و چون محل جمع شدن آب را حایر گویند، محدوده قبر آن حضرت حائر نام گرفت.

ازشهید هم نقل شده است: «فی هذا الموضع حار الماء لما امر المتوکل باطلاقه علی‏ قبر الحسین لیعفیه فکان لا یبلغه‏».[۶] چون متوکل دستور داد به قبر حسین‏ «ع‏لیه السلام» آب ببندند تا آن را محو کند، آب که به این مکان می‏رسید جمع می‏شد و به قبر نمی‏رسید.طبق نقلهای ‏دیگری وقتی به دستور او با گاوها می‏خواستند زمین آنجا را شخم زنند، همه آن منطقه و قبور را شخم می‏زدند، به قبر امام که می‏رسیدند، متوقف می‏شدند.[۷] .

پایان سخن …

 

چه کربلایی است که انسان چنین مدهوش است …..

به راستی در این سرزمین چه روی داده است که از فقه و احکام و شرعیات بگیر تا باطن و معنویات و استجابت دعا و الی آخر و همگی در همین جا … یعنی کربلا ….

 

 

پی نوشت ها :

[۱] لسان العرب، سفینه البحار، ج ۱، ص ۳۵۸.

[۲]مفاتیح نوین، ص ۴۳۸ و ۴۳۹

[۳] بحار الانوار، ج ۸۶، ص ۸۸، المزار، شیخ مفید، ص ۱۴۰.

[۴] همان، ج ۵۰، ص ۲۲۵.

[۵] الاعلام، زرکلی، ج ۸، ص ۳۰ (پاورقی)، بحار الانوار، ج ۵۰، ص ۲۲۵، سفینه البحار، ج ۱، ص ۳۵۸.

[۶] بحار الانوار، ج ۸۶، ص ۸۹.

[۷] اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۸۳.