القاب زیبا

زین العابدین، سید العابدین،سید المتقین، امام المؤمنین،امین ، سجاد،

زین الصالحین،منارالقانتین،عدل،امام الامه والبکاء، القاب امام چهارم، حضرت علی بن الحسین(ع) است.

 این لقب ها مانند القابی نیست که عرب روی کودکان تازه متولد شده خود می گذارند یا مانند القابی که در سده سوم هجری در قلمرو حکومت اسلامی رایج شد.
بیشتر کسانی که امام سجاد(ع) را به این القاب منسوب کرده اند، نه شیعه بودند ونه به امامت آن حضرت اعتقاد داشتند،ولی نمی توانستند ویژگی های آن حضرت را نادیده بگیرند.(۱)

کلمات قصار

• هر که خود را ارجمند دارد، دنیا را پست انگارد. (۲)
• مبادا به گناهی که انجام داده‌ای، خوشحال باشی؛ زیرا اظهار شادی به خاطر گناه، از انجام آن گناه بزرگ‌تر است. (۳)
• از دروغ، بزرگ و کوچک یا جدی و شوخی آن بپرهیزید، زیرا آنکه دروغ کوچک بگوید، بر بزرگ آن دلیر می‌شود. (۴)

• هشدار که از هم‌نشینی گنه‌کاران، یاری ستمگران و همسایگی بدکاران بپرهیزید. (۵)
• هر که به سهم خود که خداوند برایش قرار داده راضی باشد، از بی‌نیازترین مردمان است (۶)
• چه بسا کسی که به ستایش دیگران فریفته شد و چه بسیار آدمی که به پرده‌پوشی خداوندگار غره گردید. (۷)

• دعای مؤمن یکی از این سه چیز را دربردارد: یا برایش در آخرت ذخیره می‌شود یا در دنیا برآورده می‌گردد یا بلایی را از او دور می‌سازد. (۸)
• نهایت شناخت و کمال دیانت مسلمان در ترک بیهوده‌گویی، جدل نکردن، بردباری و نیک‌رفتاری است. (۹)
• در شگفتم از کسی که از برخی غذاها پرهیز می‌کند تا گرفتار زیان آن نشود؛ ولی از گناه کناره نمی‌گیرد تا گرفتار ننگ و عار آن نگردد. (۱۰)

• نگاه مؤمن از روی دوستی به برادر مؤمن خود، عبادت است. (۱۱)
• سه چیز مؤمن را نجات می‌دهد: پرهیز زبان از غیبت مردمان؛ مشغول شدن به کارهایی که در این جهانی و آن جهان سودرسان است؛ بسیار گریستن بر گناهان (۱۲)
• به درستی که قبر آدمی یا باغی از باغ‌های بهشت یا گودالی از گودال‌های دوزخ است. (۱۳)

• ایشان به فرزند خود، امام باقر (علیه‌السلام) چنین وصیت کرد: «با پنج کس دوستی مکن و سخن مگو و هم‌سفر مباش:
نخست، فاسق؛ زیرا او تو را به لقمه‌ای یا کمتر از آن می‌فروشد. امام باقر (علیه‌السلام) پرسید: «کمتر از لقمه چیست؟» فرمود: «تو را به امید لقمه‌ای می‌فروشد».
دوم، بخیل؛ زیرا آنچه از مال او را که بدان نیازمندی، از تو دریغ می‌کند.
سوم، دروغگو که دور را به تو نزدیک، و نزدیک را دور جلوه می‌دهد.
چهارم، احمق؛ چه او می‌خواهد به تو سود رساند، ولی زیانت می‌دهد.
پنجم، کسی که با بستگان خود قطع ارتباط می‌کند؛ زیرا چنین کسی در سه جای قرآن لعن شده است. (۱۴)

دوران امامت امام سجاد(ع) به سه بخش تقسیم می شود:
۱- دوره اسارت؛
۲- دوره قیام و شورش ها؛
۳- زمان ثبات وسازندگی.

۱- دوره اسارت؛ ازعصر عاشورا شروع شد و تا بازگشت به مدینه ادامه داشت.
در این مرحله، اگرچه امام در دست حاکمان ستمگری چون ابن زیاد و یزید اسیر بود، ولی برخوردی صریح و افشاگرانه داشت.

امام سجاد(علیه السلام) در کوفه به گونه ای خطبه می خواند که ابن زیاد دستور می دهد، آن حضرت را به قتل برسانند.

ایشان در شام نیز در مجلس یزید و در برابر جمعیت بسیاری حقایق را به روشنی بیان می کند تا حقانیت اهل بیت(علیه السلام) را ثابت و مردم غافل را از خواب سنگین بیدار کند و به شهادت تاریخ، از عهده این رسالت به خوبی برآمد.

۲- دوره قیام وشورش ها؛ در این مرحله، امام سجاد(علیه السلام) هر قیامی را که برای خون خواهی شهدای کربلا بود، تأیید می کرد و مردم را برای پیوستن به آن قیام تشویق می کرد، ولی هر گاه تشخیص می داد قیام ها با هدفی غیر الهی برپا شده اند، مردم را از ادامه این قیام ها دور می کرد.

در مواردی نیز موضع گیری های مثبت امام سجاد(علیه السلام) پنهانی بود. دلیل این پنهان کاری را باید در کارهای ناپسند بنی امیه جست و جو کرد که حادثه عاشورا، هجوم به مدینه و مباح کردن خون و ناموس ومال مردم وبه آتش کشیدن خانه خدا از برجسته ترین رفتارهای وحشیانه بنی امیه بود. این رفتار و اعمال بنی امیه نفس ها را در سینه ها حبس کرده بود و به کسی جرئت مخالفت و اعتراض نمی داد.

عالمان درباری نیز با جعل احادیث و وارونه نمایش دادن حقیقت، عرصه را طوری تنگ کرده بودند که دوست داران و یاران اهل بیت(علیه السلام) انگشت شمار شده بودند.

بنابراین، امام سجاد(علیه السلام) باید این یاران اندک را از آسیب ها دور نگه می داشت و تقیه،راهی مناسب بود تا امام سجاد(علیه السلام) با حفظ یاران خود به تربیت شیعیان بپردازد.با این راهکار امام، در پایان عمر شریف آن حضرت، شیعه از انزوا درآمد.

۳- دوران ثبات و سازندگی؛ برنامه های امام در این دوره متنوع تر بود که برخی از آنها عبارتند از :

الف) زنده نگه داشتن یاد وخاطره عاشورا و رساندن پیام آن به مردم؛

ب) نشر مبانی اعتقادی و فرهنگی شیعه که بیشتر در قالب دعاها، مواعظ وسخنان بود؛

ج) زیر نظر داشتن جریان های دینی- سیاسی و امور داخلی جامعه اسلامی؛ سخنان امام درباره مکاتب فکری وهشدار به زُهَری،عالم دربار اموی نمونه ای از فعالیت های امام سجاد(علیه السلام) است.

د) تربیت نیروهای کارآمد؛ یکی از فعالیت های اساسی امام در این راه، خرید بردگان و آموزش دادن و آزاد کردن آنان بود. نقل است امام سجاد(علیه السلام) خدمتکارانش را بیشتر از یک سال نگه نمی داشت وآنها را آزاد می کرد. همچنین، آن حضرت شاگردانی داشت که ابوحمزه ثمالی، سعید بن جبیر و ابوخالد کابلی از برجسته ترین آنها بودند.

هـ) افشای چهره امویان؛ خطبه های امام سجاد(علیه السلام) درکوفه و شام و مدینه، بیشترین نقش را در این زمینه داشت(۱۵).

منبع:سایت راسخون

پی نوشت :
  ۱-جعفر شهیدی، زندگانی علی بن الحسین(ع)، ص ۷.

۲. ابن شعبه حرانی، تحف‌العقول عن آل الرسول، ص ۲۷۸.
۳. چهل حدیث: گوهرهای سجادی (علیه‌السلام)، ص ۱۴.
۴. تحف‌العقول عن آل الرسول، ص ۲۷۸.
۵. همان، ص ۲۱.
۶. تحف‌العقول عن آل الرسول، ص ۲۷۸.
۷. تحف‌العقول عن آل الرسول، ص ۲۸۱؛ زین‌العابدین حضرت امام سجاد (علیه‌السلام)، ص ۲۴۷.
۸ همان، ص ۲۸۰.
۹. تحف‌العقول عن آل الرسول، ص ۲۷۹؛ زین‌العابدین حضرت امام سجاد (علیه‌السلام)، ص ۲۴۶.
۱۰. چهل حدیث: گوهرهای سجادی (علیه‌السلام)، ص ۳۵.
۱۱. تحف‌‌العقول عن آل الرسول، ص ۲۷۹؛ زین‌العابدین حضرت امام سجاد (علیه‌السلام)، ص ۲۴۸.
۱۲. همان.
۱۳. چهل حدیث: گوهرهای سجادی (علیه‌السلام)، ص ۶۳.
۱۴. زندگانی علی بن الحسین (علیه‌السلام)، صص ۱۶۰ و ۱۶۱؛ زین‌العابدین حضرت امام سجاد (علیه‌السلام)، صص ۲۴۵ و ۲۴۶.
۱۵-محسن رنجبر، نقش امام سجاد(ع) در رهبری شیعه، ص ۵۱.